Üre Testi 

Üre Testi Nedir?

BUN veya kan üre azotu testi böbrek fonksiyonunuz hakkında önemli bilgiler sağlayabilir. Böbreklerinizin ana görevi, vücudunuzdaki atıkları ve fazla sıvıyı uzaklaştırmaktır. Böbrek hastalığınız varsa , bu atık madde kanınızda birikebilir.

Zamanla bu, yüksek tansiyon , anemi ve kalp hastalığı gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Üre testi kanınızdaki üre nitrojen miktarını ölçer. Üre nitrojen, böbreklerinizin kanınızdan çıkardığı atık bir üründür. 

Normal BUN düzeylerinden daha yüksek olması, böbreklerinizin iyi çalışmadığının bir işareti olabilir.

Erken böbrek hastalığı olan kişilerde herhangi bir semptom olmayabilir. BUN testi, tedavinin daha etkili olabileceği erken bir aşamada böbrek problemlerini ortaya çıkarmaya yardımcı olabilir.

Üre Testi Niçin Yapılır ?

BUN testi genellikle kapsamlı metabolik panel adı verilen bir dizi testin parçasıdır. Bir böbrek hastalığı veya bozukluğunun teşhis edilmesine veya izlenmesine yardımcı olabilir.

Doktorunuz , rutin muayenenin bir parçası olarak veya böbrek probleminiz varsa veya risk altındaysanız, üre testi isteyebilir. Erken böbrek hastalığı genellikle herhangi bir belirti veya semptom göstermez. Aşağıdaki durumlarda böbrek hastalığı geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir:

Aile böbrek sorunları, diyabet, yüksek tansiyon, kalp hastalığı

Doktorunuz , aşağıdakiler gibi ileri evre böbrek hastalığı belirtileri yaşıyorsanız üre seviyenizi kontrol edebilir :

Normalden daha sık veya daha az sıklıkta idrara çıkma (işeme) ihtiyacı, kaşıntı, tükenmişlik, bacaklarınızda, ayaklarınızda veya ayak bileklerinizde şişme, kas krampları, uyku problemi

Üre  testi sırasında ne olur?

Bir sağlık uzmanı, küçük bir iğne kullanarak kolunuzdaki bir damardan kan örneği alacaktır. İğne yerleştirildikten sonra, bir test tüpüne veya şişeye az miktarda kan alınır. İğne içeri girdiğinde veya dışarı çıktığında biraz acı hissedebilirsiniz. Bu genellikle beş dakikadan az sürer.

Genellikle bir BUN testi için özel bir hazırlık gerekli değildir. Ancak, hekiminiz kan örneğiniz için başka testler istediyse, testten birkaç saat önce aç kalmanız (yiyip içmemeniz) gerekebilir. 

Üre testi sonuçları ne anlama geliyor?

Normal BUN seviyeleri değişebilir, ancak genellikle yüksek düzeyde kan üre nitrojeni böbreklerinizin iyi çalışmadığının bir işaretidir. Ancak anormal sonuçlar her zaman tedavi gerektiren bir tıbbi durumunuz olduğu anlamına gelmez.

Normal BUN seviyelerinin yüksek olması dehidrasyon (vücudunuzda çok az sıvı), yanıklar, bazı ilaçlar, yüksek proteinli diyet veya yaşınız dahil diğer faktörlerden kaynaklanabilir.

BUN seviyeleri normalde yaşlandıkça artar. 

Üre testi neyi ölçer?

Test adından da anlaşılacağı gibi, bir BUN testi kandaki üre nitrojeni ölçer. Genellikle üre azotu olarak adlandırılan üre, vücuttaki proteinlerin parçalanması sonucu üretilen atık bir üründür.

Böbrekler, üreyi kandan filtrelemek için çalışırlar, böylece idrarla vücuttan atılabilir. Bu süreç ilerledikçe, kanda bir miktar üre olması normaldir. Ancak BUN seviyeleri çok yüksek olduğunda, böbreklerin düzgün çalışmadığının bir göstergesi olabilir.

BUN bireysel olarak test edilebilmesine rağmen, kandaki böbreklerin işleyişini yansıtabilecek diğer maddelerle birlikte ölçülmesi daha yaygındır.

Üre testi hakkında bilmem gereken başka bir şey var mı?

BUN testi, böbrek fonksiyonunun yalnızca bir ölçüm türüdür.

Hekiminiz böbrek hastalığınız olabileceğini düşünüyorsa, başka testlere ihtiyacınız olabilir. Bunlar, ölçmek için testleri içerebilir:

Böbreklerinizin vücudunuzdan attığı diğer bir atık ürün olan kreatinin

Böbreklerinizin kanı ne kadar iyi filtrelediğini tahmin eden GFR (Glomerüler Filtrasyon Hızı)

Üre testini ne zaman  yaptırmalıyım?

Kan üre nitrojeni en yaygın olarak temel veya kapsamlı metabolik panelin bir parçası olarak ölçülür. Bu testler sırasıyla 8 ve 14 ölçüm içerir ve böbrek fonksiyonu da dahil olmak üzere birçok vücut sistemi hakkında fikir verir.

Böbrek hastalığı semptomlarınız varsa, BUN ölçümü içeren bir test paneli uygun olabilir. Ek olarak, genel semptomlarınız olduğunda veya bir acil serviste veya acil bakımda değerlendirilirken tanıya yardımcı olması için BUN’lu bir test paneli kullanılabilir.

Daha önce anormal bir BUN testiniz varsa veya bilinen bir böbrek probleminiz varsa, durumunuzu ve mevcut böbrek fonksiyonunuzu izlemek için testi düzenli aralıklarla tekrarlamak uygun olabilir.

Böbrek Hastalığı Nedir?

Böbreğin vücudun kanını temizleme, kandaki fazla suyu filtreleme ve kan basıncını kontrol etme fonksiyonları böbrek hastalığından etkilenebilir. Ayrıca kemik sağlığı için gerekli olan kırmızı kan hücresi üretimini ve D vitamini metabolizmasını da etkileyebilir.

Omurganın her iki yanında, belinizin hemen üstünde bulunan iki böbreğimiz vardır.

Böbrekleriniz hasar gördüğünde, vücudunuzda atık ürünler ve sıvı birikebilir. Bu, ayak bileklerinizde şişme , mide bulantısı , halsizlik, kötü uyku ve nefes darlığına neden olabilir. Tedavi olmadan hasar daha da kötüleşebilir ve böbrekleriniz sonunda çalışmayı bırakabilir. Bu ciddi ve hayatı tehdit edici olabilir.

Böbrekleriniz Ne Yapar?

Sağlıklı böbrekler:

Kanınızda su ve mineral (sodyum, potasyum ve fosfor gibi) dengesini korur

Sindirim, kas aktivitesi ve kimyasallara veya ilaçlara maruz kaldıktan sonra kanınızdaki atıkları çıkartır

Kan basıncınızı yönetmenize yardımcı olmak için vücudunuzun kullandığı renin üretir

Vücudunuzun kırmızı kan hücreleri yapmasını sağlayan eritropoietin adlı bir kimyasalı üretir

Kemik sağlığı ve diğer şeyler için gerekli olan aktif bir D vitamini formu üretir

Böbrek Hastalığı Nedenleri

Akut böbrek hastalığı nedenleri:

Böbrekleriniz aniden çalışmayı bırakırsa, doktorlar buna akut böbrek hasarı veya akut böbrek yetmezliği derler . Ana nedenler şunlardır:

Böbreklere yeterli kan akışı olmaması

Böbreklere doğrudan zarar

Böbreklerde idrar birikimi

Bu şeyler şu durumlarda olabilir:

Bir araba kazasında olduğu gibi kan kaybıyla travmatik bir yaralanmaya bağlı

Susuz kalmışsanız veya kas dokunuz parçalanarak kan dolaşımınıza çok fazla protein gönderiyorsa

Sepsis adı verilen ciddi bir enfeksiyonunuz olduğu için şoka bağlı

İdrar akışınızı engelleyen genişlemiş bir prostata sahip olmak

Bazı ilaçlar  veya böbreğe doğrudan zarar veren bazı toksinlere bağlı

Hamilelik sırasında eklampsi ve preeklampsi gibi komplikasyonların olması

Otoimmün hastalıklar – bağışıklık sisteminiz vücudunuza saldırdığında – akut böbrek hasarına da neden olabilir.

Şiddetli kalp veya karaciğer yetmezliği olan kişiler de genellikle akut böbrek hasarına girerler.

Kronik böbrek hastalığı nedenleri:

Böbrekleriniz 3 aydan uzun süre iyi çalışmadığında doktorlar buna kronik böbrek hastalığı diyor. Erken evrelerde herhangi bir semptomunuz olmayabilir, ancak o zaman tedavisi daha kolaydır.

Diyabet (tip 1 ve 2) ve yüksek tansiyon en yaygın suçlulardır. Zamanla yüksek kan şekeri seviyeleri böbreklerinize zarar verebilir. Ve yüksek tansiyon, böbreklerinize gidenler de dahil olmak üzere kan damarlarınızda aşınma ve yıpranmaya neden olur.

Diğer koşullar şunları içerir:

Bağışıklık sistemi hastalıkları (Eğer lupusa bağlı böbrek hastalığınız varsa doktorunuz buna lupus nefriti diyecektir )

HIV ve AIDS , hepatit B ve hepatit C gibi uzun süreli viral hastalıklar

Piyelonefrit , böbreklerde bir idrar yolu enfeksiyonu olup, enfeksiyon iyileşirken skarlaşmaya neden olabilir. Birkaç kez olursa böbrek hasarına yol açabilir.

Böbreklerinizdeki küçük filtrelerde (glomerüller) iltihaplanma . Bu, bir strep enfeksiyonundan sonra olabilir.

Polikistik böbrek hastalığı , böbreklerinizde sıvı dolu keselerin oluştuğu genetik bir durum

Doğumda mevcut olan kusurlar idrar yolunu tıkayabilir veya böbrekleri etkileyebilir. En yaygın olanlardan biri, mesane ve üretra arasında bir tür valf içerir. Bir ürolog , bebek henüz anne karnındayken bulunabilen bu sorunları onarmak için sıklıkla ameliyat yapabilir.

Kurşun zehirlenmesi , ibuprofen ve naproksen gibi NSAID’ler (steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar) dahil bazı ilaçların uzun süreli kullanımı gibi ilaçlar ve toksinler böbreklerinize kalıcı olarak zarar verebilir. Zaman içinde bazı kimyasallara maruz kalmak da böbreklere hasar verebilir.

Böbrek Hastalığı Belirtileri

Böbrek böbrek hasarınız yavaş yavaş kötüleşirse, semptomlarınız zamanla kendini yavaş yavaş ortaya çıkaracaktır. Aslında, hastalığınız ilerleyene kadar semptomları hissetmeyebilirsiniz.

Semptomlar : Yüksek tansiyon, mide bulantısı ve kusma, iştah kaybı, ağzınızda metalik bir tat, tükenmişlik, zayıflık, bilinç bulanıklığı , uyku sorunları, kas seğirmeleri ve krampları, ayaklarınızda ve ayak bileklerinizde şişme, geçmeyen kaşıntı, kalp zarının etrafında sıvı birikiyorsa göğüs ağrısı, akciğerlerde sıvı biriktiğinde nefes darlığı