Temporomandibular Eklem MR

Temporomandibular eklemler (TME), çiğneme ve çene hareketliliğinde ve sözel ve duygusal ifadede çok önemli roller oynar.

Bilgisayarlı tomografi (BT), MRI ve koni ışınlı BT (CBCT) kullanılarak kesitsel görüntülemedeki ilerleme, TME’nin daha iyi değerlendirilmesine olanak sağlamıştır. Geleneksel olarak TME radyografik incelemeleri, transkraniyal, transmaksiller ve transfaringeal projeksiyonlar gibi 2 boyutlu görüntüleri ve submentoverteks, lateral ve posteroanterior sefalometrik radyografileri içeriyordu. Konvansiyonel ve panoramik tomografi TMD tanısında da kullanılmıştır ancak TME’leri değerlendirmede sınırlı kullanımı vardır. 

Aşağıdaki bölümler, en yaygın TME ile ilgili bozukluklara ve en uygun görüntüleme tekniklerine kısa bir genel bakış sağlar. DC/TMD’yi geliştiren uzmanlar panelinin en son tavsiyesi, görüntülemenin rutin olarak elde edilmemesi gerektiği, ancak hastanın klinik ihtiyaçlarına dayanması gerektiği sonucuna varmıştır.

Disk Deplasmanı

TME’nin disk deplasmanı, eklem diskinin kondil başı ve temporal kemiğin artiküler fossasıyla olan normal fonksiyonel ilişkisinden yer değiştirmesi durumudur( Resim 1). Disk deplasmanının 4 klinik evresi olduğu kabul edilir.

Resim 1:

Temporomandibular eklemin kemik ve eklem diski arasındaki ilişki. ( A ) Kapalı ve açık ağız pozisyonunda normal disk konumu. Kapalı ağız pozisyonunda eklem diskinin arka bandı saat kadranının 11:30 ile 12:30 saatleri arasında yer alır. Diskin ortasındaki dar bölge, kondiler yüzey ve artiküler fossa ile temas halindedir. Açık ağız pozisyonunda diskin ortasındaki dar bölge kondil başı ve artiküler eminens ile temas halinde kalır. ( B) Redüksiyonlu disk deplasmanı. Kapalı ağız pozisyonunda eklem diskinin arka bandı 11:30’a kadar öne doğru yer değiştirir. Diskin merkezi dar bölgesi, kondil veya artiküler fossa ile temas halinde değildir. Açık ağız pozisyonunda diskin merkezi dar bölgesi kondil başı ve artiküler eminens ile temas halindedir. ( C ) Redüksiyonsuz disk deplasmanı. Kapalı ağız pozisyonunda eklem diskinin arka bandı 11:30’a kadar öne doğru yer değiştirir. Diskin merkezi dar bölgesi, kondil veya artiküler fossa ile temas halinde değildir. Açık ağız pozisyonunda disk öne doğru yer değiştirmiştir ve normal bikonkav şeklini alabilir veya deforme olabilir.

Disk deplasmanı evreleri

 I (redüksiyonlu disk deplasmanı): eklem diski kapalı ağız pozisyonunda yer değiştirir ve açık ağız pozisyonunda normal ilişkiye döner, yani diskin merkezi dar bölgesi açık durumda kondil başı ve artiküler eminens ile temas halindedir. 

 II (aralıklı kilitleme ile redüksiyonlu disk deplasmanı): disk kapalı ağız pozisyonunda yer değiştirir ve aralıklı olarak açık ağız pozisyonunda kilitlenir.

 III (redüksiyonsuz disk deplasmanı): disk kapalı ağız pozisyonunda yer değiştirir ve açık ağız pozisyonunda normal pozisyonuna dönmez(kapalı kilit olarak da adlandırılır).

IV (redüksiyonsuz  disk deplasmanı): disk yer değiştirir ve normal pozisyonuna dönmez diskte veya arka bağ yapılarında perforasyon görülür. 

Disk deplasmanlı bireyler asemptomatik olabilir. Redüksiyonla birlikte disk deplasmanı olan kişilerde ağrı nedeniyle normal çene hareketi kısıtlanabilir. Klinik muayene, çene hareketleri sırasında eklem seslerini (örneğin klik ve çıtırtı) ortaya çıkarabilir. Redüksiyon olmaksızın disk deplasmanı olan ve ağız açıklığı sınırlı olan kişilerde, ağız açılması sırasında tutulan ekleme doğru deviasyon görülür. Ağrının eşlik ettiği sınırlı kontralateral hareketler ve yemek yeme yeteneği de dahil olmak üzere fonksiyonel kısıtlamalar olabilir.

Görüntüleme

Disk deplasmanının aşamalarını teşhis etmek için TME’nin hem kapalı hem de açık pozisyonlarda MRG‘si gereklidir (Resim 2). Panoramik radyografi veya BT gibi diğer radyografik incelemeler diskin yerini belirlemede yararlı değildir. Travma öyküsü olan bazı kişilerde sıvı efüzyonu olabilir. Efüzyon, T2 ağırlıklı MRG ile tanımlanabilir, bu sayede efüzyon yüksek sinyal yoğunluğuna sahiptir.

Resim 2.

Temporomandibular eklemlerin MRG’si. A1 ve A2 aynı hastadan, kapalı ( A1 ) ve açık ( A2 ) ağız pozisyonunda, kondil başı ve artiküler fossa/eminens ile normal disk ilişkisini gösteriyor. B1 ve B2 aynı hastadan, kapalı (B1) ve açık ( B2 ) ağız pozisyonunda, diskin öne doğru yer değiştirmiş ara bölgesini ( B1 ) ve kondil başı ve artiküler eminens ile normal disk ilişkisini ( B2 ) gösteriyor. C1 ve C2 aynı hastaya ait, kapalı ( C1 ) ve açık ( C2 )) redüksiyonla birlikte disk yer değiştirmesini gösteren ağız konumu. D1 ve D2 aynı hastaya ait, kapalı (D1) ve açık ( D2 ) ağız pozisyonunda, redüksiyonsuz disk yer değiştirmesini gösteriyor. E1 ve E2 , ağız kapalı pozisyonda aynı hastaya aittir. T2 ağırlıklı bir görüntü olan E2, parlak yoğunlukta bir bölge olarak efüzyon varlığını gösterir. ( F , G ) Farklı hastalardan aksiyel olarak düzeltilmiş koronal görünümler, ( F ) normal disk pozisyonu ve ( G ) lateral olarak yer değiştirmiş disk. E2 hariç tüm görüntüler proton yoğunluğudur.