Sedimantasyon nedir ?

Sedimantasyon hızı – veya kısaca “sedim” – vücudunuzda bir enflamasyon olduğunu gösteren kan testidir. Artrit veya kanser gibi iltihapla bağlantılı bir hastalığınız veya enfeksiyonunuz olabileceği doktorunuz için bir ipucudur.

Sedimantasyon testi, kırmızı kan hücrelerinin bir tüpün dibine ne kadar hızlı çöktüğünü ölçer. Enflamasyon, kırmızı kan hücrelerinin daha hızlı çökmesini sağlayan proteinler oluşturur.

Bu testin diğer adı eritrosit sedimantasyon hızıdır. Kırmızı kan hücrelerine eritrositler denir. 

Vücutta ne kadar iltihaplanma olduğunu dolaylı olarak ölçen bir testtir.

Alternatif İsimler Eritrosit sedimantasyon hızı; Sedim oranı; Sedimantasyon oranı

Sedimantasyon Testi Nasıl Yapılır?

Sedimantasyon testi kan örneği alınarak yapılır.  Test, kırmızı kan hücrelerinin (eritrositler olarak adlandırılır) uzun, ince bir tüpün dibine ne kadar hızlı çöktüğünü ölçer.

Test özel bir hazırlık gerektirmez. 

İğne ile kan alındığında iğnenin battığı bölgede hafif bir ağrı veya acı hissedebilirsiniz. Kan alındıktan sonra bölgede biraz zonklama hissedebilirsiniz. Bunların tamamı kısa süre içerisinde kendiliğinden düzelecektir.

Sedimantasyon Testi Neden Yapılır?

Açıklanamayan ateşler ,bazı eklem ağrısı veya artrit türleri, kas belirtileri, açıklanamayan diğer belirsiz semptomlar

Bu test, bir hastalığın tedaviye yanıt verip vermediğini izlemek için de kullanılabilir.

Bu test, inflamatuar hastalıkları veya kanseri izlemek için kullanılabilir. Belirli bir bozukluğu teşhis etmek için kullanılmaz.

Bununla birlikte, test aşağıdakileri tespit etmek ve izlemek için yararlıdır:

Otoimmün bozukluklar

Kemik enfeksiyonları

Bazı artrit formları

inflamatuar hastalıklar

Romatoid artrit

Romatoid artrit, eklemlerinizden daha fazlasını etkileyebilen kronik inflamatuar bir hastalıktır. Bazı insanlarda bu durum cilt, gözler, akciğerler, kalp ve kan damarları dahil olmak üzere çok çeşitli vücut sistemlerine zarar verebilir.

Bir otoimmün bozukluk olan romatoid artrit, bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla kendi vücudunuzun dokularına saldırdığında ortaya çıkar.

Osteoartritin aşınma ve yıpranma hasarından farklı olarak, romatoid artrit eklemlerinizin iç yüzünü etkiler ve sonunda kemik erozyonu ve eklem deformitesine neden olabilecek ağrılı şişliğe neden olur.

Romatoid artrit belirtileri 

Romatoid artritin belirti ve semptomları şunları içerebilir:

Hassas, sıcak, şişmiş eklemler

Sabahları ve hareketsizlikten sonra genellikle daha kötü olan eklem sertliği

Yorgunluk, ateş ve iştahsızlık

Erken romatoid artrit, önce küçük eklemlerinizi, özellikle de parmaklarınızı ellerinize ve ayak parmaklarınızı ayaklarınıza bağlayan eklemleri etkileme eğilimindedir.

Hastalık ilerledikçe semptomlar genellikle bileklere, dizlere, ayak bileklerine, dirseklere, kalçalara ve omuzlara yayılır. Çoğu durumda, belirtiler vücudunuzun her iki tarafındaki aynı eklemlerde ortaya çıkar.

Romatoid artritli kişilerin yaklaşık %40’ı eklemleri içermeyen belirti ve semptomlar yaşar.

Romatoid artrit belirti ve semptomları şiddete göre değişebilir ve hatta gelip gidebilir. Alevlenme adı verilen hastalık aktivitesinin arttığı dönemler, şişme ve ağrının azaldığı veya kaybolduğu göreceli remisyon dönemleri ile dönüşümlü olarak değişir. Zamanla, romatoid artrit eklemlerin deforme olmasına ve yerinden kaymasına neden olabilir.

Romatoid artrit  nedenleri

Romatoid artrit otoimmün bir hastalıktır. Normalde, bağışıklık sisteminiz vücudunuzu enfeksiyon ve hastalıktan korumaya yardımcı olur. Romatoid artritte bağışıklık sisteminiz eklemlerinizdeki sağlıklı dokuya saldırır. Ayrıca kalbiniz, akciğerleriniz, sinirleriniz, gözleriniz ve cildinizle ilgili tıbbi sorunlara da neden olabilir.

Genetik bir bileşen muhtemel görünse de, bu süreci neyin başlattığı bilinmiyor. Genleriniz aslında romatoid artrite neden olmasa da, hastalığı tetikleyebilecek bazı virüs ve bakterilerle enfeksiyon gibi çevresel faktörlere tepki vermenizi daha olası hale getirebilirler.

Normal Sonuçlar

Yetişkinler için :

50 yaşın altındaki erkekler: 15 mm/saatten az

50 yaş üstü erkekler: 20 mm/saatten az

50 yaşın altındaki kadınlar: 20 mm/saatten az

50 yaş üstü kadınlar: 30 mm/saatten az

Çocuklar için :

Yenidoğan: 0 ila 2 mm/saat

Yenidoğandan ergenliğe: 3 ila 13 mm/saat

Not: mm/sa = saatte milimetre

Normal değer aralıkları, farklı laboratuvarlar arasında biraz farklılık gösterebilir. Özel test sonuçlarınızın anlamı hakkında sağlık uzmanınızla konuşun.

Anormal Sonuçlar Ne Anlama Geliyor?

Anormal bir sedimantasyon  tanıya yardımcı olabilir, ancak belirli bir durumunuz olduğunu kanıtlamaz. Diğer testler neredeyse her zaman gereklidir.

Aşağıdaki kişilerde artmış sedim oranı oluşabilir:

Anemi

Lenfoma gibi kanserler veya multipil myeloma

Böbrek hastalığı

Gebelik

Tiroid hastalığı

Bağışıklık sistemi vücudun zararlı maddelere karşı korunmasına yardımcı olur. Bir otoimmün bozukluk bağışıklık sisteminin yanlışlıkla sağlıklı vücut dokusuna saldırması ve yok etmesidir. Otoimmün bozukluğu olan kişilerde sedim genellikle normalden daha yüksektir.

Yaygın otoimmün bozukluklar şunları içerir:

Lupus

polimiyalji romatika

romatoid artrit

Çok yüksek sedim seviyeleri, daha az yaygın olan otoimmün veya aşağıdakiler dahil diğer bozukluklarla ortaya çıkar:

alerjik vaskülit

dev hücreli arterit

Hiperfibrinojenemi (artmış fibrinojen kandaki seviyeler)

Makroglobulinemi 

nekrotizan vaskülit

Artmış sedim oranı, aşağıdakiler dahil bazı enfeksiyonlardan kaynaklanabilir:

Vücut çapında (sistemik) enfeksiyon

Kemik enfeksiyonları

Kalp veya kalp kapakçıklarının enfeksiyonu

romatizmal ateş

erizipel gibi ciddi cilt enfeksiyonları 

Tüberküloz