Quantiferon Testi Nedir? Tüberküloz Tanısında Yeni Nesil Yöntem

Quantiferon Testi Nedir ve Ne Amaçla Yapılır?

Quantiferon testi, tüberküloz (TB) enfeksiyonunu tespit etmek için geliştirilen modern bir kan testidir.
Bu test, vücudun bağışıklık sisteminin tüberküloz bakterisine (Mycobacterium tuberculosis) verdiği yanıtı ölçer.

Klasik deri testlerinin aksine, Quantiferon testi cilt altına madde verilmeden yapılır ve sonuçlar laboratuvar ortamında değerlendirilir.
Bu sayede, hem daha hızlı hem de daha hassas sonuçlar elde edilir.

Quantiferon Testi Nasıl Çalışır?

Testin prensibi, vücudun T lenfositlerinin, TB bakterisiyle karşılaştığında interferon-gamma (IFN-γ) adlı bir madde üretmesine dayanır.

Kısaca süreç şöyle işler:

1. Hastadan kan örneği alınır.

2. Kan, tüberküloz bakterisinin antijenleriyle temas ettirilir.

3. Eğer kişi enfekteyse, T hücreleri interferon-gamma salgılar.

4. Laboratuvar, bu maddeyi ölçerek sonucu belirler.

Bu nedenle test, “IGRA (Interferon-Gamma Release Assay)” olarak da bilinir.

Quantiferon Testi Hangi Durumlarda İstenir?

Doktorlar, aşağıdaki durumlarda Quantiferon testini isteyebilir:

• Tüberküloz şüphesi olan kişiler

• Tüberküloz hastasıyla temas edenler

• Göğüs röntgeninde anormal bulgu saptananlar

• Bağışıklık sistemi zayıf bireyler (ör. HIV pozitif hastalar)

• Yurt dışına çıkmadan önce tarama yaptırmak isteyenler

• Sağlık çalışanları veya riskli ortamda çalışan kişiler

Bu test, özellikle gizli (latent) tüberküloz enfeksiyonunun tespitinde oldukça değerlidir.

Quantiferon Testi Nasıl Yapılır?

Uygulama son derece basittir ve genellikle 10–15 dakika sürer.

1. Koldan 3 tüp kan örneği alınır.

2. Kan örnekleri özel Quantiferon tüplerine konur.

3. Tüpler laboratuvara gönderilir.

4. Sonuçlar genellikle 24–48 saat içinde çıkar.

Hiçbir iğne izi veya cilt reaksiyonu oluşmaz. Bu da testi konforlu ve güvenli hale getirir.

Quantiferon Testi Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Pozitif Sonuç

Kişinin TB bakterisiyle karşılaşmış olduğunu gösterir.
Bu durum aktif veya gizli enfeksiyon anlamına gelebilir; ek testler gerekir.

Negatif Sonuç

Kişinin bağışıklık sistemi TB bakterisini tanımıyor demektir.
Yani aktif enfeksiyon yoktur.

Belirsiz Sonuç

Nadiren, bağışıklık yanıtı yetersiz olabilir.
Bu durumda test tekrarlanmalıdır.

Quantiferon Testi ile Tüberkülin Deri Testi Arasındaki Farklar

Bu karşılaştırmaya göre, Quantiferon testi, özellikle BCG aşısı olmuş kişilerde daha güvenilir sonuç verir.

Quantiferon Testinin Avantajları

• ✅ Tek seferde tamamlanır (tekrar gelmeye gerek yok)

• ✅ BCG aşısı etkisini göstermez

• ✅ Yüksek özgüllük ve hassasiyet

• ✅ Ciltte alerjik reaksiyon riski yok

• ✅ Sonuçlar hızlı alınır

Quantiferon Testinin Dezavantajları

• 💰 Maliyet deri testine göre biraz daha yüksektir.

• 🧊 Kan örneklerinin belirli sıcaklıkta taşınması gerekir.

• 👶 Bebekler ve küçük çocuklarda test güvenilirliği düşebilir.

Quantiferon Testi Kimler İçin Uygun Değildir?

• Şiddetli bağışıklık yetmezliği olanlar

• Aktif tüberküloz tedavisi görenler

• İleri yaşlı ve uzun süreli kortizon kullanan bireyler

• 5 yaş altı çocuklar

Bu gruplarda yanlış negatif sonuç riski artabilir.

Test Öncesi ve Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Test öncesi:

• Açlık gerekmez.

• Kafein ve alkol tüketiminden kaçınılmalıdır.

Test sonrası:

• Normal beslenmeye devam edilebilir.

• Sonuçlar doktor tarafından yorumlanmalı, kendi kendine değerlendirme yapılmamalıdır.

Quantiferon Testi Nerede Yapılır ve Ücreti Ne Kadardır?

Test, üniversite hastaneleri, özel laboratuvarlar ve bazı devlet hastanelerinde yapılmaktadır.
Ücretler, kuruma göre 1.000 – 2.500 TL arasında değişebilir.
Bazı özel sigortalar test ücretini karşılayabilir.

Quantiferon Testi Hakkında Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Quantiferon testi aç mı yapılır?
Hayır, aç veya tok olmanız sonucu etkilemez.

2. Sonuç ne kadar sürede çıkar?
Genellikle 1–2 iş günü içinde.

3. Pozitif çıkarsa kesin tüberküloz mu var demektir?
Hayır, gizli enfeksiyon olabilir. Ek tetkikler gerekir.

4. Test tekrarlanmalı mı?
Risk grubundaysanız yılda bir kez tekrarlanabilir.

5. Hamilelerde yapılabilir mi?
Evet, güvenli bir testtir.

6. Negatif çıkarsa tüberküloz olasılığı tamamen ortadan kalkar mı?
Bağışıklık sistemi çok zayıfsa, yanlış negatif sonuç alınabilir.

Sonuç: Tüberküloz Tanısında Güvenilir Bir Adım

Quantiferon testi, modern tıbbın tüberküloz tanısındaki en güvenilir araçlarından biridir.
Cilt testiyle karıştırılmamalı; laboratuvar temelli bir analiz olduğu unutulmamalıdır.

Erken tanı sayesinde:

• Hastalık yayılımı durdurulur,

• Tedavi süresi kısalır,

• Toplum sağlığı korunur.

💡 Kısacası: Bir damla kan, büyük fark yaratabilir.